Udako eguzkiak olatuen gainean dantza egiten du, eta asko dei egiten die urpeko erreinuak urpekaritza bidez esploratzera. Urpekaritzak poza eta abentura izugarriak eskaintzen dituen arren, osasunerako arrisku potentzialak ere ekartzen ditu; batez ere, deskonpresio gaixotasuna, normalean "deskonpresio gaixotasuna" deitzen zaio.
Deskonpresio gaixotasuna ulertzea
Deskonpresio gaixotasuna, sarritan urpekariaren gaixotasuna, saturazio gaixotasuna edo barotrauma bezala ezagutzen dena, urpekari bat presio handiko inguruneetatik azkarregi igotzen denean gertatzen da. Murgiltzeetan, gasak, batez ere nitrogenoa, gorputzaren ehunetan disolbatzen dira presio handiagoarekin. Urpekariak azkarregi igotzen direnean, presioaren murrizketa azkarrari esker, disolbatutako gas hauek burbuilak eratzen dituzte, eta ondorioz, odol-zirkulazioa eta ehunen kalteak murrizten dira. Egoera hau hainbat sintometan ager daiteke, muskulu-eskeleto-sisteman eragina izan dezake eta konplikazio larriak eragin ditzake.
Deskonpresio gaixotasunaren inguruko estatistikak kezkagarriak dira: heriotza-tasa % 11ra irits daiteke, eta ezintasun-tasa % 43koa, berriz, egoera honen izaera larria azpimarratuz. Arriskuan dauden urpekariak ez ezik, profesionalak ez diren urpekariak, arrantzaleak, altuera handiko hegalariak, obesitateak eta arazo kardiobaskularrak dituzten 40 urtetik gorakoak ere deskonpresio gaixotasuna jasan dezakete.
Deskonpresio gaixotasunaren sintomak
Deskonpresio gaixotasunaren sintomak normalean besoetako edo hanketako min gisa agertzen dira. Larritasunaz alda daitezke, honela sailkatuta:
Arinak: larruazaleko azkura, orban moztuak eta muskuluetan, hezurretan edo artikulazioetan min arina.
Ertaina: min handia muskuluetan, hezurretan eta artikulazioetan, sintoma neurologiko eta gastrointestinal batzuekin batera.
Larriak: nerbio-sistema zentraleko asaldurak, zirkulazio-gutxiegitasuna eta arnas-funtzio-disfuntzioa, kalte iraunkorrak edo heriotza eragin ditzaketenak.
Ikerketek adierazten dute kalte neurologiko, arnas eta zirkulazio-sistemaren kalteak deskonpresio-gaixotasun larrien kasuen % 5-25 inguru direla, eta lesio arinak eta moderatuak, oro har, larruazalean eta sistema linfatikoan eragiten duten bitartean, % 7,5-95 inguru dira.
Oxigeno terapia hiperbarikoaren eginkizuna
Oxigeno hiperbarikoa (HBO) terapia deskonpresio gaixotasunaren tratamendu finkatua eta eraginkorra da. Esku-hartzea eraginkorrena da egoeraren fase akutuan ematen denean, emaitza sintomen larritasunari estuki lotuta dagoelarik.
Ekintza-mekanismoa
HBO terapia gaixoaren inguruko ingurumen-presioa handituz funtzionatzen du, eta horrek efektu erabakigarri hauek eragiten ditu:
Gas-burbuilen uzkurdura: presioa handitzeak gorputzeko nitrogeno-burbuilen bolumena murrizten du, eta presio handiagoak, berriz, burbuiletatik nitrogenoaren hedapena bizkortzen du inguruko odol eta ehunen fluidoetara.
Oxigeno-truke hobetua: tratamenduan zehar, pazienteek oxigenoa arnasten dute, gas-burbuiletan nitrogenoa ordezkatzen duena, oxigenoaren xurgapena eta erabilera azkarra erraztuz.
Zirkulazio hobetua: burbuila txikiek odol-hodi txikietara joan daitezke, infartuaren eremua gutxituz eta odol-fluxua hobetuz.
Ehunen babesa: terapiak ehunen gaineko presioa arintzen du eta kalte zelularra murrizten du.
Hipoxia zuzentzea: HBO terapiak oxigenoaren eta odoleko oxigenoaren edukiaren presio partziala igotzen du, ehunen hipoxia azkar zuzentzen du.
Ondorioa
Ondorioz, oxigeno terapia hiperbarikoa deskonpresio gaixotasunaren aurkako tresna ezinbestekoa da, berehalako onurak eta biziak salba ditzaketela. Urpekaritzarekin lotutako arriskuei eta HBO terapiaren eraginkortasunari buruzko kontzientzia handiagoarekin, urpekariek eta jasaten duten balizkoek beren osasuna babesteko erabaki informatuak har ditzakete.
Argitalpenaren ordua: 2024-abuztuaren 27a